طی ۴۵۸ روز ۹۷ نفر در خراسان رضوی غرق شده‌اند | استخر‌های کشاورزی بیش از بقیه جان ستانده‌اند
براساس آمار پزشکی قانونی در ۴۵۸ روز ۹۷ نفر در خراسان رضوی غرق شده اند.
محمدجواد ابوعطا | شهرآرانیوز؛ حدود دو هفته دیگر به سالگرد دو حادثه تلخ در استان می‌رسیم. حوادثی که منجر به کشته‌شدن ۹ نفر شد. این افراد هیچ‌گاه گمان نمی‌کردند که هنگام تفریح هم می‌شود مرد. آن‌ها برای فرار از گرمای ۴۰ درجه هوا به استخر‌های مرگ پناه برده بودند. یکی از این حوادث در تایباد و دیگری در خوشاب رخ داد.
در هر دو حادثه ابتدا دو پسر نوجوان بدون اینکه متوجه باشند چه تهدیدی مقابل رویشان پهن شده است، ناگهان وسط استخر ذخیره آب کشاورزی دو متری پریدند. تازه بعد از پریدن فهمیدند که با قد یک‌متر و بیست سانت، پایشان به کف استخر نمی‌رسد و شروع به دست‌وپازدن کردند. صدای کمک‌خواستن آن‌ها اطرافیان را به تکاپو انداخت و باوجوداینکه هیچ‌کدام فنون شنا را بلد نبودند، در هر استخر چهار نفر یکی پس از دیگری به آب زدند و به‌جز یک نفر، مابقی با همان ترتیب ورود به استخر مردند.
جالب است بدانید که خراسان‌رضوی به‌عنوان یکی از استان‌های خشک کشور، سال گذشته با ۸۰ نفر غرق‌شده، رتبه پنجم کشور را کسب کرده است. بهار امسال نیز هفده‌نفر در سراسر استان غرق شده‌اند، هر چند آمار اولیه تیرماه نیز نشان می‌دهد که هفت نفر دیگر به این آمار اضافه شده است. چرا خراسان‌رضوی در این جایگاه قرار گرفته است؟ حتی به لحاظ جمعیت باید کشته‌های تهران بیشتر باشد که چنین نبوده است. حالا در روز جهانی پیشگیری از غرق‌شدگی به‌دنبال یافتن پاسخی برای آن هستیم.
شنای پروانه‌ها
بررسی آمار پزشکی قانونی در گفتگو با آریا حجازی، مدیرکل پزشکی قانونی خراسان‌رضوی، نشان می‌دهد که سال گذشته هشتادنفر شامل ۲۳ زن و ۵۷ مرد جان باخته‌اند. در سه‌ماهه ابتدایی امسال نیز در کل خراسان‌رضوی یازده مرد و شش زن غرق شده‌اند.
براساس همین آمار ۷۶ درصد غرق‌شدگی‌های سال گذشته شامل ۲۳ زن و ۳۸ مرد در حوزه شهرستان مشهد بوده است و شش زن و پنج مرد مشهدی نیز در بهار امسال غرق شده‌اند.
هرچند آمار مقایسه‌ای بهار ۱۴۰۲ خراسان‌رضوی با مدت مشابه سال قبل نشان از رشد ۳۱ درصدی غرق‌شدگان دارد، اما بررسی این آمار آنجا موردتوجه قرار می‌گیرد که صددرصد زنان غرق‌شده مشهدی بوده‌اند و سهم دیگر شهرستان‌های استان چه سال قبل و چه امسال صفر بوده است.
آمار دقیقی از استخر‌های کشاورزی وجود ندارد
نیاز به تحقیق زیادی نیست تا بدانیم استخر‌های ذخیره آب کشاورزی مقتل شهروندان زیادی شده است. آمار نیز نشان می‌دهد که از هشتادغرق شده پارسال ۴۴نفرشان در همین استخر‌ها جان داده‌اند و همین موضوع اهمیت ساخت استخر‌های ایمن را دوچندان می‌کند. متأسفانه آمار دقیقی از تعداد چنین استخر‌هایی در استان وجود ندارد.
جعفر جوادی، مدیر آب‌وخاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی، پیش‌تر این موضوع را تأیید کرده و گفته است: «به‌تازگی اقدام به تهیه شناسنامه برای استخر‌های کشاورزی استان شده است که افزون بر ۸ هزار و ۵۰۰باب استخر در استان شناسایی و اطلاعات آن‌ها ثبت شده است.» البته ازآنجایی‌که برخی چهاردیواری را اختیاری می‌دانند و پشت دیوار‌های بلند باغشان اقدام به ایجاد استخر‌های بدون مجوز می‌کنند، احتمال وجود استخر‌های بیشتر از تعداد رسمی باتوجه‌به خشک‌سالی‌های چندین ساله وجود دارد و این یعنی احتمال غرق‌شدگی‌های بیشتر و تجربه‌های تلخ‌تر.
یکی از ۱۰ علت
امروز روز جهانی پیشگیری از غرق‌شدگی است و سازمان جهانی بهداشت با شعار «برای جلوگیری از غرق‌شدگی کاری انجام دهید.» از دولت‌ها خواسته تا اقدامات پیشگیری از غرق‌شدگی را تا سال ۲۰۲۹ تسریع بخشند و برای نجات انسان‌ها اقدام کنند، موضوعی که معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد به آن اشاره می‌کند.
دکتر مجید جعفری‌نژاد دراین‌زمینه می‌افزاید: غرق‌شدگی، یکی از ۱۰علت اصلی مرگ افراد یک تا بیست‌وچهار‌ساله است و کودکان و نوجوانان در معرض خطر بیشتری هستند و بیش از ۹۰ درصد مرگ‌ومیر ناشی از غرق‌شدگی در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، چاه‌ها، مخازن ذخیره‌سازی آب خانگی و کشاورزی و استخر‌های شنا در کشور‌های کم‌درآمد و متوسط رخ می‌دهد.
عایق مرگ
ازآنجاکه در استان خشکی زندگی می‌کنیم، منابع ذخیره آب زیادی نیز داریم و بیشترین میزان غرق‌شدگی‌ها در مشهد و خراسان‌رضوی پشت همین سد‌ها و استخر‌ها رخ می‌دهد، موضوعی که رئیس ایستگاه ویژه غواصی و سیلاب آتش‌نشانی مشهد به آن اشاره می‌کند.
علی اخلاقی درباره نحوه ساخت استخر‌های ذخیره آب می‌گوید: دو مدل استخر ذخیره آب داریم، در یک مدل از دیواره بتنی استفاده می‌شود که مرگ‌ومیر در این استخر‌ها کمتر است. اما در مدل دوم که دارای دیواره‌های شیب‌دار است و عایق کف استخر از جنس پلاستیک فشرده (ژئوممبران) است، بیشتر غرق‌شدگی‌ها مربوط به همین مدل استخرهاست.
او درباره علت غرق‌شدگی‌ها در استخر‌های دارای دیواره ژئوممبران بیان می‌کند: اول اینکه لایه‌های پلاستیکی این استخر‌ها جلبک گرفته و لغزنده می‌شود، به‌طوری که فرد اگر بخواهد خودش را از استخر بالا بکشد، امکان‌پذیر نیست. نکته بعدی استفاده‌نکردن از نردبان یا تیوب نجات است و شناگر اگر بخواهد از استخر خارج شود به علت نبود نردبان نمی‌تواند خودش را بالا بکشد. همچنین در صورت وقوع حادثه در آب، می‌تواند خودش را به تیوب درون آب برساند یا اطرافیان تیوب تعبیه‌شده در حاشیه استخر را برایش پرتاب کنند تا مانع غرق‌شدگی شوند.
دریای کم‌خطر
تصور عموم مردم این است که شنا در دریا مساوی با غرق‌شدگی حتمی است، اما رئیس ایستگاه ویژه غواصی و سیلاب آتش‌نشانی مشهد، این تصور را رد کرده و بیان می‌کند: اتفاقا در سواحل دریا نقاط امن مشخص شده است و گذشته از آن نجات‌غریق نیز در ساحل حاضر است و درصورت وقوع هر حادثه‌ای به کمک فرد می‌آیند. اما در آب‌های راکد پشت سد، بند‌های خاکی و استخر‌های ذخیره آب کشاورزی هیچ نجات‌غریقی حضور ندارد و ممکن است گل‌ولای ته استخر و سد موجب شود تا فرد درون آن گرفتار شود.
او ادامه می‌دهد: در حوادث غرق‌شدگی فقط کافی است فرد دو دقیقه درون آب بماند تا جانش را از دست بدهد، بار‌ها دیده‌ایم که فرد حادثه‌دیده شناگر حرفه‌ای بوده است، اما با گرفتگی ناگهانی عضله درون آب گرفتار شده است. در این شرایط شاید فرد بتواند خودش را نجات دهد، اما استرس و ترس موجب می‌شود نتواند تصمیم درستی بگیرد. در یکی از حوادث غرق‌شدگی وقتی به محل رسیدیم و جسد را بیرون کشیدیم، بررسی‌ها نشان داد که این فرد به علت ترس و استرس، درون آب سکته کرده است.
اخلاقی مهمترین راهکار‌های پیشگیری از شنا در آب‌های ناشناخته را نصب تابلو‌های «شنا ممنوع» در اطراف استخر‌ها و آب‌گیر‌ها و حصارکشی اصولی به‌منظور جلوگیری از ورود افراد به محیط استخر می‌داند.
مرگ یک مدیر در آب
در خراسان‌رضوی رودخانه‌ها عمق ندارند به همین دلیل در فصل بهار به‌ندرت غرق‌شدگی رخ می‌دهد. تنها رودخانه‌های عمیق پشت سد دوستی بوده که تاکنون هفت مورد غرق‌شدگی در آنجا رخ داده است. قبلا در رودخانه هریرود هم حوادثی رخ می‌داد، اما به دلیل خشک‌سالی و دیگر مسائل، فعلا در آنجا اتفاقی نمی‌افتد، این‌ها فقط بخشی از تجربه‌های این آتش‌نشان کهنه‌کار است.
البته عجیب‌ترین خاطره اخلاقی مربوط به غرق‌شدگی، به حادثه‌ای در دره شمخال درگز برمی‌گردد، جایی که پارسال مسئول جهادکشاورزی شهرستان درگز برای تفریح به‌همراه خانواده در این دره حاضر می‌شوند. او به‌منظور آب‌تنی از روی یک‌تخته سنگ درون آب شیرجه می‌زند و باتوجه‌به تجمع نقطه‌ای آب و گرداب، به زیر یک سنگ کشیده می‌شود. جسد این مسئول را پس از سه روز عملیات توانستیم پیدا کنیم و بیرون بکشیم.
نجات یک دختر
بیشترین افراد در معرض خطر در بحث غرق‌شدگی‌ها، کودکان هستند که از روی کنجکاوی و بی‌اطلاعی از عواقب کارشان درون آب می‌پرند، به‌ویژه در استخر‌های آب کشاورزی، این هم بخش ارزشمند تجربه‌های رئیس ایستگاه ویژه غواصی و سیلاب آتش‌نشانی مشهد است که می‌گوید: من بالاترین مدرک غواصی جهان را دارم، اما در آب‌های ناشناخته و فضا‌هایی که امن نیست شنا نمی‌کنم، چون ممکن است هر حادثه‌ای برایم رخ بدهد.
او ادامه می‌دهد: برای نجات افراد باید فنون نجات‌غریقی را بلد باشید، صرفا خوب شناکردن کافی نیست، باید تکنیک‌ها را بلد بود. وقتی برای نجات فردی اقدام می‌شود، غریق، چون ترسیده و برای نجات به شما چنگ می‌اندازد و شما را هم با خود به عمق آب می‌برد، رهایی از دست کسی که دارد غرق می‌شود خیلی سخت است.
وقتی از این غواص باتجربه می‌پرسیم که تابه‌حال توانسته فردی را نجات دهد، او با این جمله که «عموما زمانی موضوع را به آتش‌نشانی اطلاع می‌دهند که هیچ کاری از دست دیگران برنیامده است»، به‌نوعی آب پاکی را روی دستمان می‌ریزد. البته او اشاره می‌کند که تنها حدود دو ماه پیش در یک حادثه با اعلام غرق‌شدن دختری پنج‌ساله در استخر یک باغ‌ویلا در جاده شاندیز به محل رفته‌اند و بلافاصله کودک را بیرون کشیده‌اند و با انجام عملیات احیا خوشبختانه نبض کودک برگشته و بلافاصله دخترک را به بیمارستان فرستاده‌اند.
استخر گران و استخر ارزان
مهمترین مشکلاتی را که به غرق‌شدگی منجر می‌شود، اخلاقی این‌گونه بیان می‌کند: برای کودکان در مدارس فرهنگ‌سازی نکرده‌ایم. امروز باید تمام کودکان شنا را در مدارس آموزش ببینند، اما در یک حادثه، دانشجویی را داشتیم که در استخر ۱.۵ متری غرق شده بود.
او می‌گوید: نبود استخر‌های ایمن در روستا‌های اطراف و حتی شهرستان‌ها مشکل بزرگی است تا جایی که وقتی فرد هوس آب‌تنی می‌کند به استخر‌های ناایمن مراجعه می‌کند.
از سویی هزینه زیاد استخر در شهر‌ها نیز موضوعی است که موجب می‌شود تا جوان پرانرژی وسوسه شود درون استخر‌های ناایمن بپرد. اطلاع‌رسانی در رسانه‌ها نیز به‌خوبی انجام نمی‌شود به‌ویژه در اخبار سراسری که مخاطبان بیشتری دارد، عواقب شنا کردن در مکان‌های ناایمن باید اطلاع‌رسانی شود تا جوان و نیروی بالنده کشور برای چند دقیقه خوشی، جانش را از دست ندهد.
خطر پشت‌گوش مدیران
غرق‌شدن یک مدیر شهرستانی در پی آب‌تنی، همچون زنگ هشداری است که نشان می‌دهد بی‌توجهی به ایجاد قارچ‌گونه استخر‌های ذخیره آب‌کشاورزی غیراستاندارد، تهدیدی برای همه جامعه است که فقیر و غنی نمی‌شناسد و حتی خانواده مدیرانی را که متولی این حوزه هستند نیز تهدید می‌کند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
